Azərbaycan xalqının əhval-ruhiyyəsi necədir?
- Əhvalı pis olan da var, yaxşı olanlar da. Hamını bir xarakterizə etmək, eyni gözlə baxmaq olmaz. Hər bir ailədə iqtisadi problemlər, gərginlik və stress ola bilər. Bir fakt aydındır ki, depressiyalı, nevrozlu xəstələrin sayı artıb, intihar halları artmaqda davam edir. Bunlar hamısı təbabətin, profilaktikanın xeyrinə olmayan göstəricilərdir.





Dinimizə zidd olmasına baxmayaraq, təəssüflər olsun ki, bizim cəmiyyətimizdə də spirtli içkilərdən kifayət qədər istifadə edilir. Ancaq Azərbaycanda içki və siqarətdən istifadə digər ölkələrə nisbətən azdır. Bu yaxşı haldır. Ancaq burda bir tendensiya ( dinamika) məsələsi var. Bizdə son dövrlər siqaret və içkiyə münasibət dəyişib. Yəni kişilərlə bərabər qadınlar da spirtli içkiyə daha çox meyillidirlər. Əslində bunun bir neçə səbəbi var: qloballaşmanın mənfi tendensiyaları, başqa cəmiyyətin dəyərlərinin, müəyyən keyfiyyətlərinin əxz edilməsi. Artıq, şahid oluruq ki, kişilər də qadınlara spirtli içkilər təklif edirlər. Digər tərəfdən isə, qadınlar alkoqoldan istifadə etmələrinin ziyanları barədə maarifləndirilməlidirlər.
“Nəzərə almaq lazımdır ki, bugün Azərbaycanda sosial şəbəkədən istifadə edən insanlar çoxdur. Əvvəllər gənc və 17 yaşdan yuxarı yeniyetmələr sosial şəbəkədən istifadə edirdilərsə, bu gün biz fərqli mənzərə ilə rastlaşırıq. Yəni ilkin yeniyetməliyə qədəm qoyanlar və eyni zamanda orta və yuxarı yaş insanların da aktivləşdiyinin şahidi oluruq. Bu da zaman keçdikcə insanların ifrat informasiya ilə yüklənməsinə zaman keçdikcə stress və narahatçılığa gətirib çıxarır. Ən böyük təsir isə canlı ünsiyyət defisitinin yaranması olur. Nəticədə insan içində yaşanan hər hansı bir boşluğu sosial şəbəkə vasitəsi ilə doldurmağa çalışır. Tərəflər arasında güvənsizlik yaranır. Münasibətlərdə səmimilik, əminlik şübhə və narahatlıqla əvəz olunur. Bunlar da öz növbəsində tərəflər arasında münasibətə mənfi təsir göstərir. Bu gün sosial şəbəkələr dolayısı ilə ailə institutunun dağılmasına, boşanmalara, tərəflər arsında münasibətin pozulmasına mənfi təsir göstərir".

“Biz insanların istəklərinə qarşı deyilik. Sadəcə, bir istək müəyyən müddətdən sonra narahatlıq yaradacaq, əzab verəcəksə, bunu düşünüb etmək yolunda israrlıyıq. Şəxsiyyətə qarışmaq psixoloq və ya psixiatrın işi deyil. Düşünürəm ki, valideynlər daha diqqətli olmalı, övladında belə bir halı gördüyü zaman bunu gizlətmək yox, müayinə etdirməlidir. Bəzi salonlar var ki, qalıcı deyil, keçici tatuaj da edir. Biz onu da təqdir etmirik.
işi ilə məşğuldur”
yeni bir sahədi. Hələ insanlar psixoloji xidməti tam şəkildə mənimsəməyiblər. Ancaq əvvəlki illərlə müqayisə etsək, irəriləyiş əlbəttə ki çoxdu. Düşünürəm yaxın gələcəkdə bu daha da artacaq. Artıq psixologiyanın ayrı-ayrı sahələrinin inkişafının şahidi oluruq. Yəni biz dünənə qədər psixologiya deyərkən daha çox psixoloqla fərdi söhbət (seans) başa düşürdüksə, bu gün biznes psixologiyası və onun ayrı-ayrı sahələri üzrə psixoloji biliklərin tətbiqinin şahidi oluruq.
"Azərbaycanda bir psixoloqu tanıyırlarsa,cəmiyyət tərəfindən qəbul olunursa bu mətbuatın hesabınadır"
“Azərbaycan etno psixologiyası üçün bu qəbul olunmur. Bu müsbət dəyərləndirilmir. “Emo” üsyan edir hər kəsə. Amma bizim öz psixologiyamız olub”, - deyə psixoloq Elnur Rüstəmov qeyd edib.
Səbəb insanların öz psixoloji problemlərinə vaxtında müdaxilə etməməsi ilə bağlıdır. Təəssüf, gözləyirik ki, hadisə baş versin, sonra da yaranmış problemi həll edək. Bu, bir daha onu göstərir ki, bizim insanlar öz fiziki problemlərini psixoloji problemlərindən hələ də üstün tuturlar. Məsələn, valideyn mütləq gözləyir ki, uşaq evdən qaçsın, sonra tədbir görülsün. Goranboy hadisəsində də belə olub. Bu cinayətə aparan proseslərə vaxtında müdaxilə edilsəydi, belə bir hadisə də baş verməzdi. Məncə, cəmiyyətin psixoloji baxımdan maarifləndirilməsi istiqamətində kütləvi tədbirlər görmək lazımdır. Hər bir fərd öz psixoloji durumunun qayğısına qalmalıdır.
“Birmənalı şəkildə ana və ata olmağa hazırlaşanlara uşaq psixologiyası ilə bağlı seminarlar və dərslər keçilməlidir. Hətta yaxşı olar ki, valideynlərə orta məktəblərdə psixoloqlar tərəfindən kütləvi seminarlar, treninqlər təşkil olunsun”. Bunu Modern.az-a açıqlamasında psixoloq Elnur Rüstəmov deyib.
Elnur Rüstəmov: “Boşanmaq özü bir mədəniyyətdir və tərəflər boşanma prosesində o qaydaları gözləməyi bacarmalıdırlar”
Avqustun 13-ü dünyada Solaxaylar Günü kimi qeyd edilir. 1992-ci ildən başlayaraq hər il qeyd olunan bu gün solaxayların ancaq sağaxaylar üçün düzənlənmiş bu dünyada qarşılaşdıqları əziyyəti, peşmançılıqları cəmiyyətin nəzərinə çatdırmaq üçündür.
“Ümumiyyətlə, medianın bu prosesə mənfi təsiri ondan ibarətdir ki, o, intiharı adiləşdirir. Yəni belə geniş işıqlandırma zamanı insanlar buna öyrəşir. Çox zaman və yanlış olaraq intihar çıxış yolu kimi dəyərləndirilir. Hər hansı bir intiharın araşdırılmadan, reytinq xətrinə birbaşa xəbər kimi ötürülməsi problemlərə gətirib çıxarır”.
Psixoloq: "Kompüter oyunlarında uduzan uşaq..."
Psixoloq Elnur Rüstəmov: “Ümumiyyətlə hobbiləri olan insanlar sakit insanlar olurlar”
Ucqar kəndlərdən birində gözəlliyi ilə dillərə dastan olan bir qız yaşayır. Qızın aşiqi çox olduğundan evlərinə hər gün elçi gəlir. Taliblərinin hərəsində bir qüsur axtaran qız gələnlərə “yox” cavabı verir. Onların arasında bu gözəli çox sevən bir gənc olur. Çox sevilməsinə baxmayaraq, qız ona da “yox” deyir. Sevdiyindən rədd cavabı alan aşiq başqa şəhərə gedir.
011-ci ilin yanvarında Azərbaycan Respublikasının Rabitə və İnformasiya Nazirliyi ürəyi dolu olan qadınlar üçün bir sürpriz etdi. Belə ki, innən belə şəhər telefonları ilə danışığın hər dəqiqəsinin pullu olacağı gözlənilir. Maraqlıdır görəsən saatlarla telefondan asılıb qalan minlərlə insan, o cümlədən qadınlarımız ürəyini necə boşaldacaq. Axı qiybət qırmaq ödənişli olacaq. Fikrimizcə bu durum psixoterapevt və psixoloqlarımızın işini çoxalacaq.Çoxlu sayda insan indi dərdini demək və ürəklərində yığılıb qalmış söz yığınını boşaltmaq üçün psixoloqlara üz tutacaq. Yarı zarafat, yarıgerçək irəli sürdüyümüz bu fərziyyə özününü tezliklə doğruldacaqmı? Ya da ümumiyyətlə kiməsə dərdini deyib yüngülləşmək, ürəyini boşaltmaq insanların problemini həll edirmi? Psixoloqun rolu nədir?
Azərbaycanda son vaxtlar intihar halları xeyli artıb. Özünə qəsd edənlərin əksəriyyətinin gənclər və yeniyetmələr olması günümüzün xoşagəlməyən reallığıdır.
Araz Manuçehri - Lalei:
“DÜŞÜNCƏ” jurnalının bu sayının qonağı AMEA-nın müxbir üzvü, Milli Məclisin deputatı, psixologiya və sosial fəlsəfə sahəsində tanınmış mütəxəssis,professor Bəxtiyar Əliyevdir.
Azərbaycanın baş psixiatrı, Psixi Sağlamlıq üzrə Milli Koordinator Gəray Gəraybəylinin müsahibəsi





